Ο λογαριασμός στα... κορόιδα

Ο «λογαριασμός» είναι περίπου δεδομένος. Τα μέτρα θα φτάσουν συνολικά στα 5,4 δισεκατομμύρια ευρώ και θα εφαρμοστούν μέσα στην τριετία 2016-2018. Το «πακέτο» θα είναι εμπροσθοβαρές καθώς ειδικά τα μέτρα για το ασφαλιστικό και αυτά για τη φορολογία εισοδήματος θα πέσουν στις πλάτες μας μέσα στο 2016 και μάλιστα πολλά από αυτά θα έχουν και αναδρομική ισχύ. 

Η κυβέρνηση δεν αμφισβητεί τον λογαριασμό. Απεναντίας, δηλώνει επισήμως ικανοποιημένη διότι έχει αποφευχθεί – τουλάχιστον αυτό προκύπτει από τις μέχρι τώρα δηλώσεις – το ενδεχόμενο να περάσει η γραμμή ΔΝΤ και ο λογαριασμός των μέτρων να εκτιναχθεί ...
στο 4,5%-5% του ΑΕΠ, ήτοι στα 8 δισ. ευρώ και ακόμη παραπάνω.

Αυτό που προκύπτει από τις δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών – σχετικές αναφορές έγιναν προχθές τόσο από την Όλγα Γεροβασίλη στο πλαίσιο της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών όσο και από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γιώργο Χουλιαράκη, ο οποίος μίλησε στη Βουλή – είναι ότι θα γίνει προσπάθεια να μη θιγούν οι έχοντες τα χαμηλότερα εισοδήματα. Είναι αυτό εφικτό; 

Προς τα κάτω…

Η κυβέρνηση πιστεύει ότι θα «θωρακίσει» τους πολλούς φορτώνοντας όλα τα βάρη – τόσο από την αύξηση των φόρων όσο και από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών – σε περίπου 300-400 χιλιάδες πολίτες που δηλώνουν τα υψηλότερα εισοδήματα και για την ακρίβεια ετήσιες αποδοχές άνω των 30.000 ευρώ. 

Στην πράξη, θα αποδειχτεί για μια ακόμη φορά ότι το να κληθούν οι τέσσερις να πληρώσουν τον λογαριασμό των 96 δεν είναι εφικτό. Η χώρα, με το νέο πακέτο μέτρων, θα μπει σε ένα σπιράλ εξίσωσης των αποδοχών προς τα κάτω, με τα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια να υφίστανται νέα απώλεια εισοδήματος και τα μεσαία και υψηλά εισοδήματα να αντιμετωπίζουν ένα ξαφνικό «σοκ» χάνοντας μέσα σε μια χρονιά ακόμη και το 20%-25% του ετήσιου εισοδήματός τους. 

Γιατί δεν μπορούν να θωρακιστούν τα χαμηλότερα στρώματα; Ιδού μερικοί ουσιαστικοί λόγοι:

1 Το ίδιο το πακέτο μέτρων περιλαμβάνει μέτρα που επηρεάζουν και τους φτωχούς. Τα παραδείγματα ουκ ολίγα:

♦ Η περικοπή του ΕΚΑΣ θα προχωρήσει. Το ΕΚΑΣ δεν το εισπράττουν οι έχοντες, αλλά οι χαμηλοσυνταξιούχοι με ετήσιες αποδοχές κάτω των 9.000 ευρώ. Χιλιάδες δικαιούχοι είτε θα χάσουν εντελώς το επίδομα είτε θα υποστούν γενναία μείωση. Ο συνταξιούχος με αποδοχές το 2013 της τάξεως των 9.000 ευρώ έπαιρνε επίδομα 30 ευρώ μηνιαίως. Με το που θα ψηφιστεί ο νόμος, αυτό θα χαθεί, με αποτέλεσμα να καταγράφεται ετήσια απώλεια 360 ευρώ. Συνταξιούχος με αποδοχές 8.000 ευρώ εισέπραττε μέχρι σήμερα 172,5 ευρώ τον μήνα. Μόλις ψηφιστεί ο νόμος θα τα χάσει όλα: 2.070 ευρώ κάτω το ετήσιο εισόδημά του. Όσο για τον συνταξιούχο με τα 7.700 ευρώ, που μέχρι σήμερα εισέπραττε 230 ευρώ τον μήνα, τώρα θα εισπράττει 115 ευρώ χάνοντας 115 ευρώ τον μήνα.

♦ Το πακέτο με τα δημοσιονομικά μέτρα του 2017-2018 θα περιλαμβάνει σειρά αυξήσεων στην έμμεση φορολογία. Μετά το «χαστούκι» της αύξησης του ΦΠΑ, μέτρο που στερεί από το εισόδημα των φορολογουμένων πάνω από δύο δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, θα έρθουν νέες αυξήσεις. Το περιεχόμενο των μέτρων θα κλειδώσει είτε αύριο είτε μέσα στο πρώτο 15θήμερο του Απριλίου στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με το κουαρτέτο. Είτε αυξηθεί η βενζίνη είτε εκτιναχθεί το πετρέλαιο κίνησης είτε επιβληθεί φόρος στο καρτοκινητό ή στο συμβόλαιο κινητής τηλεφωνίας είτε μπει φόρος στη συνδρομητική τηλεόραση, τα χαμηλότερα βαλάντια θα θιγούν. Αυτό άλλωστε είναι και το βασικό χαρακτηριστικό της έμμεσης φορολογίας: πλήττει όλους το ίδιο, ανεξαρτήτως εισοδήματος, και εξ ορισμού είναι πιο άδικη για τα χαμηλότερα στρώματα. Θα ήταν αστείο να πιστέψει κανείς ότι κινητό έχουν οι εύποροι. Απεναντίας, όπως αναφέρουν στελέχη του κλάδου κινητής τηλεφωνίας, υπάρχουν φτωχά νοικοκυριά – περίπου το 10% του συνόλου – που έχουν διακόψει το σταθερό τηλέφωνο για να εξοικονομήσουν χρήματα και όλη τους την επικοινωνία την κάνουν μέσω κινητού. Ο φόρος επιβάλλεται με υψηλότατους συντελεστές ακόμη και στα καρτοκινητά, όπου η δαπάνη είναι της τάξεως των 5-10 ευρώ τον μήνα (σ.σ.: ήδη το καρτοκινητό φορολογείται με περίπου 38% και η κυβέρνηση θέλει να αυξήσει κι άλλο τον συντελεστή). Ακόμη και η συνδρομητική τηλεόραση δεν είναι προνόμιο των πλουσίων. Τα ποσά των 20-30 ευρώ τα διαθέτουν ακόμη και τα φτωχότερα νοικοκυριά στη λογική τού να ενισχύσουν την οικιακή ψυχαγωγία και να περιορίσουν τις δαπάνες εκτός σπιτιού. Όσο για το πετρέλαιο κίνησης, θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες καθώς εκτός από τους οδηγούς των πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων, τις υπηρεσίες μεταφορών (π.χ. ταξί κ.λπ.) θα πλήξει και το μεταφορικό κόστος. Ποιος μπορεί να εξασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει κύμα ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά, κυρίως ευπαθή προϊόντα, στα οποία το μεταφορικό κόστος είναι ουσιαστικό στη διαμόρφωση της τιμής;

♦ Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων παράγει συντάξεις φτώχειας. Μπορεί να μην έχει απασχολήσει την επικαιρότητα ο νέος συντελεστής αναπλήρωσης και το ενδιαφέρον να μονοπωλεί το αν θα περικοπούν οι υφιστάμενες συντάξεις, ωστόσο οι μερικές δεκάδες χιλιάδες που θα πάρουν σύνταξη από εδώ και στο εξής, θα συνειδητοποιήσουν ότι η έξοδος από την αγορά εργασίας θα συνοδευτεί και από απότομη μείωση του εισοδήματος. Ο νέος τρόπος έχει τα εξής βασικά χαρακτηριστικά: προβλέπει ότι η σύνταξη θα υπολογίζεται με βάση το σύνολο των αποδοχών για όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου. Προβλέπει πολύ χαμηλούς συντελεστές αναπλήρωσης, ειδικά για όσους συνταξιοδοτηθούν με λίγα έτη (π.χ. 15 ή 20 έτη), και μια εθνική σύνταξη η οποία θα διαμορφώνεται στα 384 ευρώ αλλά για τα 20 χρόνια ασφάλισης (ή στα 345 ευρώ για τα 15 έτη ασφάλισης). Το τι συντάξεις παράγει αυτό το σύστημα, φαίνεται από τα ακόλουθα παραδείγματα: με συντάξιμες αποδοχές 1.000 ευρώ, η σύνταξη θα διαμορφώνεται στα 388 ευρώ με 15 έτη ασφάλισης, στα 452 ευρώ με 20 έτη ασφάλισης, στα 494 ευρώ με 25 έτη ασφάλισης και στα 558 ευρώ με 30 έτη ασφάλισης. Αυτά δεν είναι τα ποσά των συντάξεων που θα δοθούν ύστερα από πολλά χρόνια. Είναι η σύνταξη που θα πάρει κάποιος αν καταθέσει τα χαρτιά του από την επομένη κιόλας της ψήφισης του νέου νόμου. Με την πάροδο των μηνών, η ελληνική κοινωνία θα γεμίζει με νεόπτωχους συνταξιούχους, οι οποίοι με το που θα κάνουν το… λάθος να εγκαταλείπουν την αγορά εργασίας θα «κλειδώνουν» ένα πολύ χαμηλό εισόδημα μέχρι το τέλος του βίου τους.

♦ Οι αγρότες θα υποστούν την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών καθώς ο συντελεστής υπολογισμού θα ανέβει από το 7% στο 10% ανεξαρτήτως αν ο τρόπος υπολογισμού μετά το 2017 θα είναι ηπιότερος σε σχέση με τους υπόλοιπους ελεύθερους επαγγελματίες. Υπάρχουν φτωχοί αγρότες στους οποίους η αφαίρεση εισοδήματος της τάξεως των 200-300 ευρώ τον χρόνο δεν θα είναι καθόλου ευχάριστη, πόσω μάλλον όταν θα συνδυαστεί και με την απώλεια της επιδότησης για το αγροτικό πετρέλαιο (σ.σ.: στο τέλος του έτους έρχεται η δεύτερη και τελική φάση που οδηγεί στην εξάλειψη). 

Στεγνώνει η αγορά

2 Είναι πολύ… αισιόδοξο να πιστεύει κανείς ότι το «γκρέμισμα» των μεσαίων και υψηλών εισοδημάτων αφήνει ανεπηρέαστους τους φτωχούς. Καλώς ή κακώς, τα 5,4 δισ. ευρώ των νέων μέτρων – ή εν πάση περιπτώσει τα δισεκατομμύρια που θα κοπούν είτε από όσους δηλώνουν υψηλά εισοδήματα είτε από τις επιχειρήσεις – θα λείψουν από την ίδια την αγορά. Η αγορά είναι ο τζίρος των καταστημάτων και τα πενιχρά κέρδη χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είναι και τα μεροκάματα που δίνουν οι έχοντες περισσότερα χρήματα σε χιλιάδες επαγγελματίες (από ιδιαίτερα μαθήματα και φύλαξη παιδιών ή ηλικιωμένων έως αμοιβές για υπηρεσίες καθαριότητας, επισκευές κ.λπ.). Αν αυτά περιοριστούν ή κοπούν, αν ο ελεύθερος επαγγελματίας απολύσει τη γραμματέα ή τη μετατρέψει από οχτάωρη σε τετράωρη για να καλύψει τη ζημιά από την αύξηση του φόρου ή της ασφαλιστικής εισφοράς, η ζημιά πολύ απλά μετακυλίεται προς τα κάτω. Αυτό εννοούσε και το ΔΝΤ όταν έλεγε να μην εστιαστεί όλο το φορολογικό βάρος στους έχοντες τις υψηλότερες αποδοχές. Προς το παρόν, φαίνεται να περνάει η γραμμή «πληρώνει όποιος δηλώνει πάνω από 20-30.000 ευρώ».

Το ποια ακριβώς θα είναι η επιβάρυνση των υψηλών εισοδημάτων, φαίνεται από τα ακόλουθα στοιχεία: Στους ελεύθερους επαγγελματίες, δεν θα υπάρχει απασχολούμενος ο οποίος να επιβαρύνεται με συντελεστή χαμηλότερο του 50%. Οι μεικτές αποδοχές των 35.000 ευρώ γίνονταν 21.896 ευρώ το 2015 μετά την αφαίρεση φόρων και εισφορών ενώ το 2016 θα περιοριστούν ακόμη περισσότερο στις 17.089 ευρώ. Δηλαδή, μέσα σε ένα έτος, θα υπάρξει απώλεια 4.817 ευρώ. Στις 40.000 ευρώ, θα χαθούν συνολικά 4.817 ευρώ, στις 50.000 ευρώ 6.252 ευρώ και στις 100.000 ευρώ 25.141 ευρώ. Ο επαγγελματίας των 20.000 ευρώ που το 2009 πλήρωνε το 24% του εισοδήματός του σε φόρους και εισφορές, το 2016 θα καταβάλει το 52% του εισοδήματός του. Επαγγελματίας με αποδοχές της τάξεως των 50.000 ευρώ ο οποίος απέδιδε το 2009 το 28% του εισοδήματός του στο κράτος, θα διαπιστώσει φέτος ότι θα εξαφανιστεί το 54% του εισοδήματος. Στα δε επίπεδα των 100.000 ευρώ, οι κρατήσεις θα αντιστοιχούν στο 62% του εισοδήματος, από το 32% που ήταν το 2009.

Στους μισθωτούς και στους συνταξιούχους, οι απώλειες φτάνουν στα 100-200 ευρώ για όσους δηλώνουν εισοδήματα της τάξεως των 10-20.000 ευρώ, ενώ από τα 20.000 ευρώ και πάνω τα κατοστάρικα είναι πολλά: Από 300 έως 800 ευρώ χάνουν οι έχοντες εισόδημα έως 30.000 ευρώ ενώ από τις 35.000 ευρώ και πάνω οι απώλειες μετριούνται σε… χιλιάρικα.

Πηγή: http://www.topontiki.gr/